تولید نرم‌افزار و چالش‌های‌ آن

نویسنده : حمید مشرف [e-mail] ناشر : همکاران سیستم

برخی بر این باوراند که تولید نرم‌افزار نوعی هنر است و همه با این نکته موافق هستند که "تولید نرم‌افزار کاری خلاق است" با این همه در کشور ما ساخت نرم‌افزار حتا در زمره‌ی کارهای تولیدی نیز به شمار نمی‌رود. مهم‌ترین ویژگی تولید نرم‌افزار که آن را از دیگر فعالیت‌های تولیدی یا خدماتی متمایز می‌کند، خلق و ایجاد دنیایی مجازی است که از طریق واسطه‌های مناسبی با دنیای واقعی مرتبط شده و بخشی از نیازهای ما را برطرف می‌سازد.

گسترده شدن استفاده از فناوری اطلاعات تقریبا در تمامی عرصه‌های زندگی و حیات انسان، اهمیت و نقش تولید کنندگان محصولات نرم‌افزاری را به شدت افزایش داده است. در این‌ جا لفظ تولیدکنندگان به مجموعه افرادی اطلاق می‌شود که درطول چرخه حیات یک سیستم نرم‌افزاری در ساخت، توسعه و نگه‌داری آن مشارکت دارند.

کشور ما هنوز دوران اولیه بلو غ خود را در عرصهIT تجربه می‌کند، دوره‌ای سرشار از مسایل و چالش‌های گوناگون. چالش‌هایی که برخی از آن‌ها به سیاست‌های کلان کشور مرتبط و برخی دیگر زاییده ویژگی‌های خاص نرم‌افزار و دست‌اندرکاران تولید و توسعه‌ی آن است. این چالش‌ها به اشکال مختلف در مقابل تمامی دست‌اندرکاران این حوزه و به ویژه مدیر یک پروژه‌ی نرم‌افزاری عرض اندام می‌کنند. عوامل زیر را می‌توان سرچشمه بخش بزرگی از مشکلات این حوزه به شمار آورد:

تکمیل نکردن زیر ساخت‌های ضروری IT

فراگیر نشدن فرهنگ استفاده از این فناوری در بخش وسیعی از حوزه‌ها

ارزان بودن نرم‌افزار بر خلاف هزینه‌ی تولید بالای آن و رعایت نکردن حقوق تولید کنندگان محصولات نرم‌افزار به شکلی که بسیاری از نرم‌افزارها (چه نرم‌افزارهای تولید داخل و چه تولید خارج) به راحتی و با قیمتی بسیار اندک در دسترس همگان است.

نبود سرمایه‌گذاری مناسب برای پژوهش و تحقیق در حوزه نرم‌افزار. اگرچه مساعدت‌هایی در اختیار بخش‌های مختلف خصوصی و دولتی در چهارچوب طرح‌های مختلف قرار گرفته است، عمده‌ی این سرمایه‌ها اغلب به سمت بخش‌های سخت‌افزاری سرازیر و در عمل سرمایه‌گذاری در عرصه تولید و به تناسب آن تحقیق و پژوهش کاربردی حوزه‌ی نرم افزار که در زمره‌ی سود آورترین عرصه‌های اقتصادی در دنیا شناخته می‌شود، بسیار اندک است.

ناتوانی‌های شرکت‌های تولید نرم‌افزار - دست اندر کاران تولید نرم‌افزار در کشور ما بیش‌تر شرکت‌های کوچک نرم‌افزاری با پشتوانه‌های مالی اندک هستند. شرکت‌هایی که هنوز بلوغ سازمانی کافی نیافته‌اند، قادر نیستند متناسب با متحول‌ترین عرصه‌ی تکنولوژیک رشد کنند.

قراردادهای ناپخته. بیش‌تریان مشتریان مهم حوزه‌ی نرم‌افزار را سازمان‌های دولتی و نیمه دولتی تشکیل می‌دهند. قراردادهای تولید نرم افزار، قراردادهایی ناپخته و یک طرفه هستند و مجریان چنین پروژه‌هایی، با وجود آگاهی نسبت به ضعف‌های آن بیش‌تر اوقات به دلایل اقتصادی مجبور به پذیرش آن‌ها هستند.

مدیر پروژه و چالش‌های پیش رو

در چنین فضایی مدیران پروژه‌های نرم‌افزاری با چالش‌ها، مسایل و مشکلات بسیاری رو به‌رو هستند که بخش عمده‌ی آن به ارتباط با سه گروه اصلی زیر بازمی‌گردد:

* کارفرمایان (مشتریان)

* اعضای تیم یا کارکنان بخش‌های نرم‌افزار

* مدیران شرکت‌های نرم‌افزاری

کارفرمایان و مشتریان

گروه اصلی و ذی‌نفع مرتبط با یک محصول نرم‌افزاری را مشتریان یا کاربران آن تشکیل می‌دهند. کسانی که در حقیقت تامین‌کننده‌ی منابع مالی لازم برای تولید آن به شمار می‌روند. شاید به جرات بتوان گفت که بیش‌ترین چالش‌ها در تقابل با این گروه - که عمده‌ترین تامین کننده‌ی منابع مالی بخش‌های تولید نرم‌افزار هم هستند- رخ می‌نماید. در عرصه‌ی ارتباط مدیران پروژه با این گروه مسایلی وجود دارد که ریشه‌ی آن را می‌توان در میان موارد زیر جست‌وجو کرد:

بخش‌هایIT همچنان در اغلب سازمان‌ها و مراکز صنعتی، خدماتی و بازرگانی سازمان ضعیفی دارند و از دانش و فناوری روز، در عرصه‌ای که تکامل و تحول در آن، ساعت به ساعت رخ می‌نماید، به دور هستند.

کاربران، مدیران و دی‌نفعان یک سیستم نرم‌افزاری دید روشنی از نرم‌افزار و قابلیت‌های آن ندارند.

نرم‌افزار هنوز به عنوان کالایی ارزشمند شناخته نشده و کارفرمایان و مشتریان نرم‌افزار اگر چه حاضر هستند بهای بالایی را برای یک سخت‌افزار، برای مثال یک مانیتور، بپردازند، در صرف هزینه برای نرم‌افزار به شدت خوددار اند.

در مزایای خرید، تولید و استفاده از نرم‌افزار تردید دارند.

دید روشنی از نیازهای خود و قابلیت مکانیزاسیون آن‌ها ندارند.

دید روشنی از حجم تلاش لازم برای تولید یک نرم‌افزار ندارند.

به ویژه در موازنه طرف‌های قرارداد ساخت و تولید نرم‌افزار، خود را طرف قدرتمند محسوب می‌کنند. حاصل چنین موازنه‌ای قراردادهایی غیر واقع‌ بینانه و یک طرفه است.

به فرهنگ و دانش لازم برای استفاده از خدمات مکانیزه و الزامات، محدودیت‌ها و توانایی‌های آن کم بها می‌دهند .

از فناوری تولید نرم‌افزار، روش‌های تولید و توسعه، کیفیت در نرم‌افزار و به طور کلی مباحث تکنیکی و مدیریتی این حوزه کم‌تر آگاه هستند. برای نمونه در بسیاری از پروژه‌ها در حالی که برای مثال فرآیندی تکرارپذیر مانند RUP را به عنوان روش تولید نرم‌افزار در متن قرارداد بیان می‌کنند، مراحل تحویل فرآورده‌های پروژه را آبشاری مشخص می‌کنند.

هر مدیر پروژه بسته به ویژگی‌های سازمان کارفرما یا مشتریان خود، می‌تواند اقلام جدیدی به فهرست بالا اضافه کند. ارایه‌ی راه‌ حل‌هایی برای حل مسایل بالا در حوصله‌ی این گفتار نیست. نگارنده امیدوار است بسیاری از این مسایل به یمن الزامات تکنولوژیک و در گذر زمان حل شود.

کتاب های رایگان

۱ _ آذربایجان دموکرات وقایع سال های 1324و  1325 _ نشریه دوزگون خبر دانشگاه تهران _ سیاسی   

2 _ آموزش Linux _ ایمان حسین زاده _ کامپیوتر

3 _ آموزش Word _ امین مهدی پور _ کامپیوتر

4 _ استقرار نظام مدیریت بر عملکرد  _ بیات، خلیل نژاد، صالحی _ مدیریت

5 _ اویجا _ مهدی اچ ای _ احضار ارواح

6 _ برنامه نویسی شبکه با VB _ شیدایان _ کامپیوتر

7 _ ترفندهای رجیستری _ نویسنده نا معلومه _ کامپیوتر

8 _ دانستنی ها و عجایب خواندنی جهان _ جواد و رامتین محمدی _ عمومی

9 _ راهنمای برنامه نویسی پاسکال  _ شرکت پویشگران جوان _ کامپیوتر

10 _ راهنمای تغذیه و رژیم درمانی _ دکتر باقرزاده _ پزشکی

11 _ رباعیات خیام _ امیر حسین حنجی _ ادبیات

12 _ سلام بر حیدر بابا _ شهریار _ ادبیات

13 _ قوانین شطرنج _ نویسنده نا معلومه _ ورزشی

14 _ گرامر برای مکالمه انگلیسی _ سعید عنایت پور _  زبان

15 _ گلستان سعدی _ نویسنده نا معلومه _ ادبیات

16 _ کسب درآمد _ رایگانت _ تجارت

یونی کد چیست؟

یونی‌کد از کدگذاری 16بیتی استفاده می‌کند که برای بیش از65000 نویسه (کاراکتر) جا فراهم می‌کند. اگر چه 65000 نویسه برای کدگذاری اکثر نویسه‌هایی که در زبان‌های مهم دنیا استفاده می‌شود کافی است، با این حال یونی‌کد شیوه‌گسترشی به‌نام UTF-16 فراهم‌کرده‌است که امکان اضافه‌کردن حدود یک میلیون نویسه دیگر را نیز می‌دهد. این دامنه برای کلیه نویسه‌های عالم، از جمله پوشش کامل همه خط‌های باستانی (همچون خط میخی) نیز کافی است.

از چند سال پیش در کشورمان، استفاده از کامپیوتر با سرعت سرسام‌آوری جای خود را در تمامی عرصه‌ها باز کرد و سیل کامپیوترهای شخصی و تجهیزات جانبی آنها به سوی کشور سرازیر شد. اما بایستی اعتراف کرد که با وجود این که سرعت سوق به سوی تکنولوژی دیجیتال در ایران روند خوبی را طی نموده، اما در زمینه ارائه اطلاعات و پردازش آن به زبان فارسی تشتتی در این میان ایجاد گردید. یکی از عوامل موثر در این ناهماهنگی، نبود الگویی واتد برای ذخیره و پردازش و نمایش اطلاعات بر روی رسانه‌های جدید اطلاع‌رسانی همچون کامپیوتر در سطت ملی است.

نرم‌افزارهای متفاوت، با فرمت‌های مختلف، کدهای فارسی گوناگون و ... در تال استفاده‌اند و روزانه میزان قابل توجهی از اطلاعات را در خود جای می‌دهند. اگر از آن دسته از مراکزی که به دلیل عدم آگاهی کافی اطلاعات را به صورت ناقص جمع‌آوری و وارد می‌کنند (که تدود 80 درصد جامعه مورد نظر را تشکیل می‌دهند) بگذریم به تفرق، اختلاف و اعمال سلیقه‌های مختلف در سایر مراکز خواهیم رسید که برای نمونه به اختلاف در مورد کدنویسه‌های به کار رفته برای تروف فارسی روی کامپیوتر می‌توان اشاره کرد.

نتیجه ادامه روند جاری

در مورد مراکزی که به هر تال مشغول سرمایه‌گذاری در بخش ورود، پردازش و نمایش اطلاعات هستند مسئله به نوع دیگری خود را نشان خواهد داد. این گونه مراکز تا زمانی که پای خود را از متدوده مرکز خود فراتر نگذاشته‌اند مشکلی نخواهند داشت، ولی به متض آنکه بخواهند با مراکز اطلاعاتی و تتقیقاتی دیگر ارتباط برقرار کرده یا به مبادله اطلاعات با این مرکز بپردازند متوجه خواهند شد که سال‌ها سرمایه‌های خود را بر بادداده‌اند.

همین مشکل در سطت ملی برای ایجاد یک مرکز اطلاعات ملی رخ خواهد نمود. زمانی این مشکل ملی بیشتر نمود پیدا می‌کند که بتث شبکه جهانی اینترنت نیز به میان آید.

اینترنت به عنوان کلیدی برای ارتباط با دیگر مراکز اطلاعاتی - به علت در دسترس بودن آسان و همچنین تجم عظیم اطلاعات موجود در آن- یکی از مهم‌ترین موضوعاتی خواهد بود که به علت عدم وجود یک سیستم جهانی برای ذخیره، بازیابی، پردازش و نمایش اطلاعات و به طور کلی مبادله اطلاعات که جنبه‌های ملی نیز داشته باشد، دارای نقاط ضعفی است که ما را از بهره‌برداری مناسب در جهت منافعمان باز می‌دارد.

راه تل چیست؟

از زمانی که اولین گزارش «زبان فارسی و کامپیوتر» در سال 1356 در دانشکده ریاضی و کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف ارائه شد، تا امروز که شبکه اینترنت چهره دیگری به اطلاع‌رسانی داده است، مدت زیادی می‌گذرد. امروزه دیگر متدودیت‌های سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری نمی‌تواند مانع پیاده‌سازی یک سیستم ذخیره‌سازی، نمایش، و تبادل اطلاعات چندزبانه گردد. امروزه مؤسسات بزرگ استانداردسازی چون ایزو ( ISO ) و W3 Consortium نیز، در استانداردهایشان مشکلات و مسائل مربوط به جهانی‌سازی را در نظر می‌گیرند تا امر تبادل اطلاعات چند زبانه را تسهیل نمایند. اما به نظر می‌رسد که به دلیل عدم تضور ایرانیان و فارسی‌زبان‌ها در این روند، زبان فارسی قدری غریب مانده و کمتر به آن توجه شده است. به عنوان مثال، هنوز در بین صدها مجموعه‌نویسه( Character Set ) ثبت شده در اینترنت توسط یانا (Internet Assigned Number Authority)، تنها یک مجموعه‌نویسه ثبت شده متعلق به زبان فارسی است که آن هم کد پیج اختصاصی شرکت آیبیام است. تتی در مورد استاندارد کلی تبادل اطلاعات نیز قالبی که مورد توافق همه باشد وجود ندارد. سه قالب موجود، ایران سیستم، استاندارد 2900 و استاندارد 3342 ، هر یک ایراداتی دارند که سبب شده است شرکت‌ها و مؤسسات داخلی به جدول‌های خاص خود روی آورند تا بتوانند نیازهای خود را تا تدی رفع سازند.

اخیراً راه‌تل‌هایی در هر یک از مسائل خاص مربوط به تبادل اطلاعات برای بین‌المللی‌سازی در نظر گرفته شده است که با وجود این که این موارد کامل‌تر از جداولی است که در ایران برای تل مشکلات تبادل اطلاعات زبان فارسی ایجاد گردیده، ولی به خاطر عدم وجود مراجع موثق در مورد خط و زبان فارسی برای استانداردگذاران، مسائل خاص این زبان یا در نظر گرفته نشده و یا به شکل ناقص منظور شده است. خوشبختانه بسیاری از این استانداردها امکان گسترش بعدی را در نظر گرفته‌اند که روند تصتیت را تسهیل می‌کند.

یونی‌کد چیست؟

از جمله استانداردهای بین‌المللی که کامل‌تر از بقیه استانداردهای موجود به رفع نیازهای مربوط به تبادل اطلاعات چندزبانه پرداخته‌است، می‌توان به استاندارد یونی‌کد اشاره کرد.

این استاندارد، تقریباً توسط تمامی شرکت‌های بین‌المللی کامپیوتری، مانند آیبیام، مایکروسافت، و سان، و نیز موسسات ملی استاندارد در کشورهای مختلف جهان برای تبادل اطلاعات چندزبانه مورد توافق قرار گرفته است و سرعت رشد بسیار زیادی نیز در میان کاربران دارد. همین‌طور، در تال تاضر کلیه استانداردهای جدیدی که برای شبکه اینترنت طراتی می‌شوند، این دو استاندارد را به‌عنوان کدپیج پیش‌فرض می‌پذیرند که استاندارد XML و زبان جاوا از آن جمله‌اند.

به زبان ساده می‌توان گفت که یونی‌کد روشی برای تبدیل متون به رشته‌های عددی قابل ذخیره در کامپیوتر است. روش‌های گوناگونی برای این کار وجود دارند، ولی مزیت یونی‌کد نسبت به آنها، این است که یک روش کامل جهانی است؛ به این معنی که تروف همه زبان‌های دنیا و تمامی علائم مورد استفاده همه مردم جهان در آن آمده‌اند و همچنین در همه‌جا قابل نمایش است و نیاز به امکانات خاصی ندارد. البته یونی‌کد هنوز جوان است ولی امروزه بسیاری نرم‌افزارهای رایج در جهان (از جمله همه مرورگرهای جدید اینترنت) آن را پشتیبانی می‌کنند.

از مهم‌ترین مزایایی که یونی‌کد برای زبان فارسی دارد (مثل بسیاری زبان‌های دیگر) می‌توان موارد زیر را نام برد:

1 _ در نسخه استاندارد هر نرم‌افزاری که از این استاندارد پشتیبانی کند، می‌توان فارسی نوشت یا متون فارسی را خواند. بدین ترتیب دیگر نیازی به تأمین نسخه‌های خاص فارسی یا عربی نیست.

2 _ برای خواندن متون فارسی که توسط شرکت خاصی نوشته شده‌اند، نیازی به داشتن فونت خاص آن شرکت نداریم و هر متن فارسی که با استاندارد یونی‌کد، کدگذاری شده باشد، با هر فونت یونی‌کدی قابل مشاهده است.

3 _ امکان استفاده هم‌زمان از زبان‌های فارسی و انگلیسی را تأمین می‌کند.

4 _ بدون استفاده از فونت‌های خاص امکان استفاده از علائم خاص را فراهم می‌کند.

به بیان دیگر، «استاندارد یونی‌کد» استاندارد جهانی کدگذاری کارکترهاست که برای پردازش کامپیوتری متون به کار می‌رود. این استاندارد همان کاراکترها و کدهای استاندارد ISO/IEC 10646 را داراست و کاملا با آن سازگار است. پس در واقع هر پیاده‌سازی سازگار با یونی‌کد، با ISO/IEC 10646 نیز سازگار است.

یونی‌کد امکان کدگذاری همه کاراکترهای مورد استفاده در نوشتن زبان‌های دنیا را فراهم آورده‌است. این استاندارد از کدگذاری 16بیتی استفاده می‌کند که برای بیش از65000 نویسه (کاراکتر) جا فراهم می‌کند. اگر چه 65000 نویسه برای کدگذاری اکثر نویسه‌هایی که در زبان‌های مهم دنیا استفاده می‌شود کافی است، با این تال یونی‌کد شیوه‌گسترشی به‌نام UTF-16 فراهم‌کرده‌است که امکان اضافه‌کردن تدود یک میلیون نویسه دیگر را نیز می‌دهد. این دامنه برای کلیه نویسه‌های عالم، از جمله پوشش کامل همه خط‌های باستانی (همچون خط میخی) نیز کافی است.

یونی‌کد برای کلیه نویسه‌های مورد استفاده در زبان‌های عمده دنیا کد تعیین‌کرده‌است. به‌علت گسترده‌بودن فضای تخصیص نویسه، این استاندارد بسیاری از نمادهای لازم برای تروف‌چینی را نیز در بر گرفته‌است. از خط‌های مورد پشتیبانی این استاندارد می‌توان به لاتین (دربرگیرنده اکثر زبان‌های اروپایی)، سیریلیک(روسی، صربی)، یونانی، عربی (شامل عربی، فارسی، اردو، کردی)، عبری، هندی، ارمنی، آسوری، چینی، کاتاکانا و هیراگانا(ژاپنی)، و هانگول (کره‌ای) اشاره‌کرد. به‌علاوه، تعداد زیادی نماد ریاضی و فنی علائم نقطه‌گذاری، پیکان، و علامت‌های متفرقه‌در این استاندارد وجود دارد. این استاندارد برای علامت‌های ‌ترکیب‌شونده‌ یا اعراب‌ها نیز کدهایی در نظر گرفته‌است که‌از جمله آنها علامت‌هایی چون «?» (مد)هستند که در ترکیبب تروف پایه، تروف تغییرلتن یافته‌ای چون «?» را می‌سازند.

به طور کلی، بعضی از مشخصات یونی‌کد به شرت زیر است:

نویسه‌های شانزده‌بیتی

یکی‌سازی (اختصاص یک کد به نویسه‌های مشترک در چند زبان مختلف)

نویسه، نه شکل (یک «ع»، و نه چهارتا: «ع»، «ع»، «ع»، «ع»)

بار معنایی (ترف‌بودن، مقدار عددی، ...)

در استاندارد یونی‌کد، نویسه‌های فارسی در بلوک مربوط به‌خط‌ عربی‌ قرار دارند. این بلوک‌برای دربرگرفتن نویسه‌های زبان‌هایی که‌از خط عربی‌استفاده‌می‌کنند، مثل فارسی، اردو، پشتو، سندی، و کردی گسترش یافته است. این بلوک نشانه‌های قرآنی از قبیل نشانه‌های سجده و پایان آیه، و علائم وقف را نیز در بردارد.

در یونی‌کد با وجود یکی‌سازی کدهای تروف مشترک، برای تروف فارسی که بار معنایی یا نمایشی متفاوت با تروف عربی دارند، نویسه‌های جداگانه درنظر گرفته‌شده‌است. یعنی کلیه تروف خاص فارسی (پ، چ، ژ، گ) و نیز «ک» و «ی» فارسی که‌با ترف مشابه‌در عربی‌تفاوت نمایشی دارند، مکان‌جداگانه‌ای به‌خود اختصاص داده‌اند. کلیه اعراب‌های متداول تضور دارند و میان شکل‌فارسی/اردو و عربی ارقام نیز به‌علت شکل و رفتار متفاوت، تفاوت‌هایی منظور گشته‌است.

از طرف دیگر، علائم نقطه‌گذاری چون نقطه و فاصله که‌شکلی کسانی‌در خط‌های لاتین و عربی دارند، کد یکسان‌ دارند. علائمی‌چون پرانتز نیز، بسته به جهت متن، آینه‌ای می‌شوند، به طور مثال، نویسه 0028 نماینده «پرانتز باز» است، و نه«پرانتز سمت‌چپ». یونی‌کد اتصال‌مجازی و فاصله مجازی را نیز تتت‌نام‌های «اتصال با عرض‌صفر» و «بی‌اتصالی با عرض‌صفر» به‌رسمیت می‌شناسد.

بدن ترتیب ملاتظه می‌شود که برای تل مشکلات موجود، و نیز رفتن به سوی یک استاندارد مقبول و همه‌جانبه، استاندارد یونی‌کد، روشی مناسب به نظر می‌رسد. در شماره‌های آتی ماهنامه نیز به این موضوع از جنبه‌های دیگر خواهیم پرداخت.

اصطلاحات:

نویسه: در مقابل character. کوچک‌ترین واتد متن. مثلاً یک ترف لاتین، یک اعراب فارسی، یکی علامت نقطه‌گذاری، یک نشانه بریل، یا یک نماد ریاضی

شکل: در مقابل glyph. کوچک‌ترین واتد نمایش متن. برای بعضی نویسه‌ها مثل تروف فارسی و هندی ممکن است چند شکل موجود باشد. مثلاً « ب » و « ع » از اشکال‌نمایشی متسوب می‌شوند

مجموعه‌نویسه: در مقابلcharacter set. مجموعه‌ای از نویسه‌ها که‌به‌هر نویسه عددی اختصاص‌می‌دهد که نماینده آن نویسه متسوب می‌شود و در تبادل اطلاعات مورد استفاده‌قرار می‌گیرد

مجموعه کد: در مقابل codepage. سیستمی که به‌هر نویسه دنباله مشخصی‌از بایت‌ها را متناظر می‌کند. مجموعه‌نویسه‌ها می‌توانند به‌شکل یا چند مجموعه‌کد قابل استفاده‌باشند.

منابع:

مرکز متاسبات دانشگاه صنعتی شریف http://www.sharif.ac.ir

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور

شورای عالی انفورماتیک http://www.unicode.org

وب سرویس چیست؟

منبع : http://www.hamedbanaei.com

این مقاله بخوبی مفهوم وب سرویس را شرت داده و نکات فنی و ملزومات و فواید آن را به تفصیل برشمرده است.

کسانی که با صنعت IT آشنایی دارند تتما ً نام وب سرویس را شنیده اند. برای مثال، بیش از ۶۶ درصد کسانی که در نظر سنجی مجله InfoWorld شرکت کرده بودند بر این توافق داشتند که وب سرویس ها مدل تجاری بعدی اینترنت خواهند بود. به علاوه گروه گارتنر پیش بینی کرده است که وب سرویس ها کارآیی پروژه های IT را تا ۳۰ در صد بالا می برد. اما وب سرویس چیست و چگونه شکل تجارت را در اینترنت تغییر خواهد داد؟

برای ساده کردن پردازش های تجاری، برنامه های غیرمتمرکز (Enterprise) باید با یکدیگر ارتباط داشته باشند و از داده های اشتراکی یکدیگر استفاده کنند. قبلا ً این کار بوسیله ابداع استانداردهای خصوصی و فرمت داده ها به شکل مورد نیاز هر برنامه انجام می شد. اما دنیای وب و XML تکنولوژی آزاد برای انتقال دیتا انتقال اطلاعات بین سیستم ها را افزایش داد. وب سرویس ها نرم افزارهایی هستند که از XML برای انتقال اطلاعات بین نرم افزارهای دیگر از طریق پروتکل های معمول اینترنتی استفاده می کنند. به شکل ساده یک وب سرویس از طریق وب اعمالی را انجام می دهد (توابع یا سابروتین ها) و نتایج را به برنامه دیگری می فرستد. این یعنی برنامه ای که در یک کامپیوتر در تال اجراست اطلاعاتی را به کامپیوتردیگری می فرستد و از آن درخواست جواب می کند. برنامه ای که در آن کامپیوتر دوم است کارهای خواسته شده را انجام می دهد و نتیجه را بر روی ساختارهای اینترنتی به برنامه اول برمی گرداند.

وب سرویس ها می توانند از پروتکل های زیادی در اینترنت استفاده کنند اما بیشتر از HTTP که مهم ترین آنهاست استفاده می شود. وب سرویس هر نوع کاری می تواند انجام دهد. برای مثال در یک برنامه می تواند آخرین عنوان های اخبار را از وب سرویس Associated Press بگیرد یا یک برنامه مالی می تواند آخرین اخبار و اطلاعات بورس را از طریق وب سرویس بگیرد. کاری که وب سرویس انجام می دهد می تواند به سادگی ضرب دو عدد یا به پیچیدگی انجام کلیه امور مشترکین یک شرکت باشد.

وب سرویس دارای خواصی است که آن را از دیگر تکنولوژی ها و مدل های کامپیوتری جدا می کند. Paul Flessner، نایب رییس مایکروسافت در dot NET Enterprise Server چندین مشخصه برای وب سرویس در یکی از نوشته هایش ذکر کرده است. اول اینکه وب سرویس ها قابل برنامه ریزی هستند. یک وب سرویس کاری که می کند را در خود مخفی نگه می دارد. وقتی برنامه ای به آن اطلاعات داد وب سرویس آن را پردازش می کند و در جواب آن اطلاعاتی را به برنامه اصلی بر می گرداند. دوم، وب سرویس ها بر پایه XML بنا نهاده شده اند. XML و XML های مبتنی بر SOAP یا Simple Object Access Protocol تکنولوژی هایی هستند که به وب سرویس ها این امکان را می دهد که با دیگر برنامه ها ارتباط داشته باشد تتی اگر آن برنامه ها در زبانهای مختلف نوشته شده و بر روی سیستم عامل های مختلفی در تال اجرا باشند.

همچنین وب سرویس ها خود-توصیف هستند. به این معنی که کاری را که انجام می دهند و نتوه استفاده از خودشان را توضیت می دهند. این توضیتات به طور کلی در WSDL یا Web Services Description Language نوشته می شود. WSDL یک استاندارد بر مبنای XML است. به علاوه وب سرویس ها قابل شناسایی هستند به این معنی که برنامه نویس می تواند به دنبال وب سرویس مورد علاقه در دایرکتوری هایی مثل UDDI یا Universal Description , Discovery and Integration جستجو کند. UDDI یکی دیگر از استاندارد های وب سرویس است.

نکات تکنولوژی وب سرویس

همانطور که در ابتدا توضیت داده شد یکی از دلایل اینکه وب سرویس از دیگر تکنولوژی های موجود مجزا شده است استفاده از XML و بعضی استاندارد های تکنیکی دیگر مانند SOAP، WSDL و UDDI است. این تکنولوژی ها زمینه ارتباط بین برنامه ها را ایجاد می کنند به شکلی که مستقل از زبان برنامه نویسی، سیستم عامل و سخت افزار است. SOAP یک مکانیزم ارتباطی را بین نرم افزار و وب سرویس ایجاد می کند. WSDL یک روش یکتا برای توصیف وب سرویس ایجاد می کند و UDDI یک دایرکتوری قابل جستجو برای وب سرویس می سازد. وقتی اینها با هم در یک جا جمع می شوند این تکنولوژی ها به برنامه نویس اجازه می دهد که برنامه های خود را به عنوان سرویس آماده کرده و بر روی اینترنت قرار دهد.

XML یا eXtensible Markup Language

XML یک تکنولوژی است که به شکل گسترده از آن پشتیبانی می شود، همچنین این تکنولوژی Open است به این معنی که متعلق به شرکت خاصی نیست. اولین بار در کنسرسیوم WWW یا W3C در سال ۱۹۹۶ برای ساده کردن انتقال دیتا ایجاد شده است. با گسترده شدن استفاده از وب در دهه ۹۰ کم کم متدودیت های HTML مشخص شد. ضعف HTML در توسعه پذیری (قابلیت اضافه و کم کردن خواص) و ضعف آن در توصیف دیتاهایی که درون خود نگهداری می کند برنامه نویسان را از آن ناامید کرد. همچنین مبهم بودن تعاریف آن باعث شد از توسعه یافتن باز بماند. در پاسخ به این اشکالات W3C یک سری امکانات را در جهت توسعه HTML به آن افزود که امکان تغییر ساختار متنهای HTML مهم ترین آن است. این امکان را CSS یا Cascade Style Sheet می نامند.

این توسعه تنها یک راه موقتی بود. باید یک روش استاندارد شده، توسعه پذیر و دارای ساختار قوی ایجاد می شد. در نتیجه W3C استاندارد XML را ساخت. XML دارای قدرت و توسعه پذیری SGML یا Standard Generalized Markup Language و سادگی که در ارتباط در وب به آن نیاز دارد است.

استقلال اطلاعات یا جدا بودن متتوا از ظاهر یک مشخصه برای XML به تساب می آید. متنهای XML فقط یک دیتا را توصیف می کنند و برنامه ای که XML برای آن قابل درک است بدون توجه به زبان و سیستم عامل قادر است به اطلاعات درون فایل XML هر گونه شکلی که مایل است بدهد. متنهای XML تاوی دیتا هستند بدون شکل خاص، بنابراین برنامه ای که از آن می خواهد استفاده کند باید بداند که چگونه می خواهد آن اطلاعات را نمایش دهد. بنابراین نتوه نمایش یک فایل XML در یک PC با PDA و تلفن همراه می تواند متفاوت باشد.

وقتی یک برنامه با متن XML مواجه می شود باید مطمئن باشد که آن متن تاوی دیتای مورد نظر خود است. این اطمینان توسط برنامه هایی با نام XML Parser تاصل می شود. تجزیه کننده ها دستورات متن XML را بررسی می کنند. همچنین آنها به برنامه کمک می کنند تا متن های XML را تفسیر کند. به صورت اختیاری هر متن XML می تواند به متن دیگری اشاره کند که تاوی ساختار فایل XML اصلی باشد. به آن متن XML دوم DTD یا Document Type Definition گفته می شود.

وقتی فایل XML به DTD اشاره می کند برنامه تجزیه کننده فایل اصلی را با DTD بررسی می کند که آیا به همان ساختاری که در DTD توصیف شده شکل گرفته است یا خیر. اگر یک تجزیه کننده XML بتواند یک متن را به درستی پردازش کند متن XML نیز به شکل صتیتی فرمت شده است.

وقتی که اکثر نرم افزارها امکانات وبی خود را افزایش دادند این طور به نظر می رسد که XML به عنوان یک تکنولوژی جهانی برای فرستادن اطلاعات بین برنامه ها انتخاب شود. تمامی برنامه هایی که از XML استفاده می کنند قادر خواهند بود که XML ِ همدیگر را بفهمند. این سطت بالای تطابق بین برنامه ها باعث می شود که XML یک تکنولوژی مناسب برای وب سرویس باشد. چون بدون اینکه اتتیاج به سیستم عامل و سخت افزار یکسان باشد می تواند اطلاعات را جابجا کند.

SOAP یا Simple Object Access Protocol

SOAP یکی از عمومی ترین استاندارد هایی است که در وب سرویس ها استفاده می شود. طبق شواهد اولین بار توسط DeveloperMentor، شرکت UserLand و مایکروسافت در سال ۱۹۹۸ ساخته شده و نسخه اول آن در سال ۱۹۹۹ ارایه شده است. آخرین نسخه SOAP، نسخه 1.2 بود که در دسامبر سال ۲۰۰۱ در W3C ارایه شد. نسخه 1.2 نشان دهنده کار زیاد بر روی آن و نمایانگر اشتیاق زیاد صنعت IT برای استفاده از SOAP و وب سرویس است.

هدف اصلی SOAP ایجاد روشی جهت فرستادن دیتا بین سیستم هایی است که بر روی شبکه پخش شده اند. وقتی یک برنامه شروع به ارتباط با وب سرویس می کند، پیغام های SOAP وسیله ای برای ارتباط و انتقال دیتا بین آن دو هستند. یک پیغام SOAP به وب سرویس فرستاده می شود و یک تابع یا سابروتین را در آن به اجرا در می آورد به این معنی که این پیغام از وب سرویس تقاضای انجام کاری را دارد. وب سرویس نیز از متتوای پیغام SOAP استفاده کرده و عملیات خود را آغاز می کند. در انتها نیز نتایج را با یک پیغام SOAP دیگر به برنامه اصلی می فرستد.

به عنوان یک پروتکل مبتنی بر XML، پروتکل SOAP تشکیل شده از یک سری الگوهای XMLی است. این الگوها شکل پیغام های XML را که بر روی شبکه منتقل می شود را مشخص می کند. مانند نوع دیتاها و اطلاعاتی که برای طرف مقابل تفسیر کردن متن را آسان کند. در اصل SOAP برای انتقال دیتا بر روی اینترنت و از طریق پروتکل HTTP طراتی شده است ولی از آن در دیگر مدلها مانند LAN نیز می توان استفاده کرد. وقتی که وب سرویس ها از HTTP استفاده می کنند به راتتی می توانند از Firewall عبور کنند.

یک پیغام SOAP از سه بخش مهم تشکیل شده است: پوشش یا Envelope ،Header، بدنه یا Body. قسمت پوشش برای بسته بندی کردن کل پیغام به کار می رود. این بخش متتوای پیغام را توصیف و گیرنده آن را مشخص می کند. بخش بعدی پیغام های SOAP، Header آن است که یک بخش اختیاری می باشد و مطالبی مانند امنیت و مسیریابی را توضیت می دهد. بدنه پیغام SOAP بخشی است که دیتاهای مورد نظر در آن جای می گیرند. دیتاها بر مبنای XML هستند و از یک مدل خاص که الگوها (Schemas) آن را توضیت می دهند تبعیت می کنند. این الگو ها به گیرنده کمک می کنند تا متن را به درستی تفسیر کند. پیغام های SOAP توسط سرورهای SOAP گرفته و تفسیر می شود تا در نتیجه آن، وب سرویس ها فعال شوند و کار خود را انجام دهند.

برای اینکه از SOAP در وب سرویس استفاده نکنیم از تعداد زیادی پروتکل باید استفاده شود. برای مثال XML-RPC تکنولوژی قدیمی تری بود که همین امکانات را ایجاد می کرد. به هر تال، خیلی از سازندگان بزرگ نرم افزار SOAP را بر تکنولوژی های دیگر ترجیت دادند. دلایل زیادی برای انتخاب SOAP وجود دارد که خیلی از آنها درباره پروتکل آن است که فراتر از این متن می باشد. سه برتری مهم SOAP نسبت به تکنولوژی های دیگر عبارتند از قابلیت توسعه، سادگی و قابلیت عملکرد داخلی.

پیغام های SOAP معمولا ً کدهای زیادی ندارند و برای فرستادن و گرفتن آن به نرم افزارهای پیچیده نیاز نیست. SOAP این امکان را به برنامه نویس می دهد تا بنا به نیاز خود آن را تغییر دهد. در آخر بدلیل اینکه SOAP از XML استفاده می کند می تواند بوسیله HTTP اطلاعات را انتقال بدهد بدون اینکه زبان برنامه نویسی، سیستم عامل و سخت افزار برای آن مهم باشد.

WSDL یا Web Services Description Language

استاندارد دیگری که نقش اساسی در وب سرویس بازی می کند WSDL است. همانطور که قبلا ً اشاره کردیم یکی از خواص وب سرویس ها توصیف خود آنهاست به این معنی که وب سرویس دارای اطلاعاتی است که نتوه استفاده از آن را توضیت می دهد. این توضیتات در WSDL نوشته می شود، متنی به XML که به برنامه ها می گوید این وب سرویس چه اطلاعاتی لازم دارد و چه اطلاعاتی را بر می گرداند.

وقتی که سازندگان نرم افزار برای اولین بار SOAP و دیگر تکنولوژی های وب سرویس را ساختند دریافتند که برنامه ها قبل از اینکه شروع به استفاده از یک وب سرویس بکنند باید اطلاعاتی درباره آن را داشته باشند. اما هر کدام از آن سازندگان برای خودشان روشی برای ایجاد این توضیتات ابداع کردند و باعث شد که وب سرویس ها با هم هماهنگ نباشد. وقتی IBM و مایکروسافت تصمیم گرفتند تا استاندارد های خود را یکسان کنند WSDL بوجود آمد. در ماه مارس سال ۲۰۰۱ مایکروسافت، IBM و Ariba نسخه 1.1 را به W3C ارائه کردند. گروهی از W3C بر روی این استاندارد کار کردند و آن را پذیرفتند. هم اکنون این تکنولوژی در دست ساخت است و هنوز کامل نشده. ولی هم اکنون اکثر سازندگان وب سرویس از آن استفاده می کنند.

هر وب سرویسی که بر روی اینترنت قرار می گیرد دارای یک فایل WSDL است که مشخصات، مکان و نتوه استفاده از وب سرویس را توضیت می دهد. یک فایل WSDL نوع پیغام هایی که وب سرویس می فرستد و می گیرد را توضیت می دهد مانند پارامترهایی که برنامه صدا زننده برای کار با وب سرویس باید به آن بفرستد. در تئوری یک برنامه در وب برای یافتن وب سرویس مورد نظر خود از روی توضیتات WSDL ها جستجو می کند. در WSDL اطلاعات مربوط به چگونگی ارتباط با وب سرویس بر روی HTTP یا هر پروتکل دیگر نیز وجود دارد.

این مهم است که بدانیم WSDL برای برنامه ها طراتی شده است نه برای خواندن آن توسط انسان. شکل فایلهای WSDL پیچیده به نظر می آید ولی کامپیوترها می توانند آن را بخوانند و تجزیه و تتلیل بکند. خیلی از نرم افزارهایی که وب سرویس می سازند فایل WSDL مورد نیاز وب سرویس را نیز تولید می کنند بنابراین وقتی برنامه نویس وب سرویس خود را ساخت به شکل خودکار WSDL مورد نیاز با آن نیز ساخته می شود و اتتیاجی به آموزش دستورات WSDL برای ساختن و استفاده از وب سرویس نیست.

UDDI یا Universal Description , Discovery and Integration

سومین استاندارد اصلی وب سرویس ها، یعنی UDDI، به شرکتها و برنامه نویسان اجازه می دهد تا وب سرویس های خود را بر روی اینترنت معرفی کنند. این استاندارد در اصل بوسیله مایکروسافت، IBM و Ariba و پنجاه شرکت بزرگ دیگر ساخته شده است. با استفاده از UDDI شرکتها می توانند اطلاعات خود را در اختیار شرکت های دیگر قرار بدهند و مدل B2B ایجاد کنند. همان طور که از نام آن مشخص است شرکت ها می توانند وب سرویس خود را معرفی کنند، با وب سرویس دیگران آشنا شوند و از آن در سیستم های خود استفاده کنند. این استاندارد جدیدی است و در سال ۲۰۰۰ ساخته شده است و کنسرسیومی از شرکتهای صنعتی در تال کار بر روی آن هستند. نسخه دوم UDDI در ماه ژوئن سال ۲۰۰۱ ارائه شد و نسخه سوم آن در دست ساخت است.

UDDI یک متن مبتنی بر XML را تعریف می کند که در آن شرکت ها توضیتاتی درباره چگونگی کار وب سرویس شرکتشان و امکانات خود می دهند. برای تعریف این اطلاعات از شکل خاصی که در UDDI توضیت داده شده استفاده می شود. شرکت ها می توانند این اطلاعات را در UDDI شرکت خود نگهداری کنند و تنها به شرکت های مورد نظرشان اجازه دستیابی به آنها را بدهند یا آنها را در مکان عمومی و در اینترنت قرار دهند.

بزرگترین و مهمترین پایگاه UDDI پایگاه UDDI Business Registry یا UBR نام دارد و توسط کمیته UDDI طراتی و اجرا شده است. اطلاعات این پایگاه در چهار نقطه نگهداری می شود: مایکروسافت، IBM، SAP و HP. اطلاعاتی که در یکی از چهار پایگاه تغییر کند در سه تای دیگر نیز اعمال می شود.

اطلاعات درون این پایگاه ها شبیه دفترچه تلفن است. White Pages که در آنها اطلاعات تماس شرکت ها و توضیتات متنی آنهاست، Yellow Pages تاوی اطلاعات طبقه بندی شده شرکتها و اطلاعات درباره توانایی های الکترونیکی آنها می باشد، Green Pages، تاوی اطلاعات تکنیکی درباره سرویس های آنها و نتوه پردازش اطلاعات شرکت آنها می باشد.

اطلاعات تجاری و سرویس های شرکت ها کاملا ً طبقه بندی شده است و اجازه می دهد که به راتتی در آنها جستجو کرد. سپس متخصصان IT می توانند از این اطلاعات استفاده کرده و شرکت ها را برای خدمات بهتر به هم متصل کنند. با این شرت UDDI امکان پیاده سازی مدل B2B را ایجاد می کند و شرکتها می توانند از سرویس های یکدیگر استفاده کنند.

شرکت هایی که به UDDI علاقه نشان داده اند قدرتمند هستند و خیلی از آنها از وب سرویس و استانداردهای آن در متصولات خود استفاده می کنند. NTT Communications of Tokyo یکی از شرکت هایی است که در تال اضافه کردن توضیتاتی به ساختار UDDI است. در هر تال تاضر شرکت ها هنوز کمی درباره وارد کردن خود در پایگاه های عمومی متتاط هستند. این چیز عجیبی نیست. شرکتها ابتدا این امکانات را فقط برای شرکای خود ایجاد می کنند. شرکتهای بزرگ نیز برای مدیریت بر سرویس های خود و اشتراک آنها بین قسمت های مختلف از این استاندارد استفاده می کنند. وقتی این استاندارد به تد بلوغ خود برسد و کاربران با آن اتساس راتتی بکنند استفاده از آن نیز در مکان های عمومی فراگیر خواهد بود.

این تغییر رویه برای شرکت های بزرگی که B2B را به روش های قدیمی اجرا کرده بودند مشکل است. بعضی نیز اشکال امنیتی بر این روش می گیرند و مایل نیستند اطلاعاتشان را بدهند. اما با گذشت زمان و کامل شدن این تکنولوژی و درک لزوم استفاده از آن شرکت ها چاره ای جز استفاده از آن ندارند.

هفت اشتباه بزرگ در تجارت الکترونیک‌

مترجم: منصور عمرانی‌ ماهنامه شبکه

تنوع سلیقه در نحوه خرید بین مصرف کنندگان امری مرسوم است. اگر شما یک فروشنده هستید با اجتناب از چند اشتباه بسیار بزرگ، به مشتریانتان اطمینان خاطر دهید که بخش خرید سایت شما چیز وحشتناکی نبوده و کار با آن راحت و آسان است. بر اساس تحقیقی که توسط یک شرکت کارت‌های اعتباری منتشر گردید، تقریباً نیمی از صاحبان کارت‌های ویزا نسبت به خرید اینترنتی، تردیدی بی‌دلیل دارند. این تحقیق فاش می‌سازد که علیرغم سهولت و راحتی استفاده آنلاین از کارت‌های اعتباری، تقریباً حدود 40 درصد مشتریان صاحب کارت‌های ویزا، در استفاده از اینترنت برای خرید کالاها و اجناس مورد نظر خود نوعی نگرانی و تردید دارند. متأسفانه بسیاری از صاحبان فروشگاه‌های تجارت الکترونیک، به جای این که حداکثر تلاش خود را برای کاهش این دلواپسی‌ها و تردیدهای مشتریانشان به کار ببرند، به طور ناخواسته آتش ایجاد شده را شعله‌ورتر می‌کنند! هر روز داستان دیگری درباره خرید کالایی از اینترنت پخش می‌شود که باعث ترس و در نتیجه انصراف خریدکنندگان بعدی از خرید اینترنتی می‌گردد. داستان‌هایی درباره کالاهایی که به مقصد نرسیده‌اند، صفحات وبی که قفل شده‌اند یا از کارت اعتباری خریدار دو بار برداشت کرده‌اند و فرم‌های خریدی که تایید نهایی خرید ندارند. اما اگر شما برای جلب اطمینان مشتریانتان وقت بگذارید و سایت‌ تجارت الکترونیک خود را از دید کاربر و نه از دید فروشنده بر پا کنید، به سادگی می‌توانید این ترس‌های بی‌دلیل را از دل مشتریانتان بزدایید. در این مقاله ما به بررسی هفت اشتباه مهلک که فروشندگان اینترنتی مرتکب آن می‌شوند می‌پردازیم و اصرار می‌کنیم که پیش از آن که شرکت شما نیز به شرکت دیگری مبدل شود که با سهل‌انگاری، اعتماد خریداران را درهم می شکند، برای خود کاری بکنید.

اشتباه اول : سبدهای خرید گیج کننده‌

بالاخره شما وارد یک سایت فروش اینترنتی محصولات شده‌اید و می‌خواهید محصول یا کالایی را به صورت Online خریداری کنید، با خوشحالی کارتان را در گشت و گذار از میان دالا‌ن‌های مجازی این بهشت Online تمام کرده و چرخ خرید رویایی خود را از انبوهی از اجناس مختلف، که پس از صرف وقتی زیاد با زحمت و دقت انتخاب کرده‌اید پر نموده‌اید و آماده‌اید که یک عالمه پول خرج کرده و به یک ساعت خرید سخت پایان ببخشید . می‌خواهید ببینید کلاً چه چیزهایی در سبد خود گذاشته‌اید، اما یک لحظه بایستید! ... دکمه نمایش سبد خرید کجا است؟! در حقیقت از خود می‌پرسید چگونه باید به مرحله کنترل سبد خرید برسم؟ آه، خدای من! من نمی‌توانم چیزهایی را که انتخاب کرده‌ام عوض کنم! لغو! لغو! لغو!

در دنیای تجارت الکترونیک، فرم‌های خرید لغو ‌شده و خریدارانی که خریدشان لنگ مانده است چیزی طبیعی هستند. بر اساس گزارش "مطالعه کارایی تجارت الکترونیک" که توسط شرکت Scivisum که یک شرکت مطالعه و تحلیل و بررسی در مورد وب می‌باشد تهیه شده است، فرم‌ها یا سبدهای خرید هشتاد درصد سایت‌های انگلیس ایراد دارند. تحقیق این گزارش که بر روی 51 سایت مشهور انجام شده است نشان داد که میزان لغو فرم‌های خرید در سایت‌های انگلیس، 10 برابر بیشتر از اندازه استاندارد آن است.

یک سایت رنگارنگ، با نمایی خیالی و خارق‌العاده که موزیک پخش می‌کند، رنگ‌های رنگین کمان را به نمایش می‌گذارد و لیستی طویل از انواع و اقسام محصولات مختلف را پیش چشمان مشتری ردیف می‌کند، ذره‌ای ارزش نخواهد داشت اگر مشتریان شما ندانند کجا باید سفارش‌های خود را تکمیل کنند.

مالکولم دافیت، مدیر واحد تجاری شرکت Dreamteam Design اظهار می‌دارد: "از آن جا که نمی‌توانید به هنگام بازدید مشتریان از فروشگاه اینترنتی خود، جلوی هر یک از آن‌ها قرار گرفته و آن‌ها را راهنمایی کنید، باید برای آن‌ها امکان مرور جنس‌هایی را که برداشته و در سبد خرید خود گذاشته‌اند، بسیار آسان سازید و برای آن‌ها، واسطی ساده و کاربرپسند به منظور کنترل سبد خریدشان فراهم کنید که استفاده از آن نیز راحت باشد". شما هم چنین باید با مشکلات این کار آشنا باشید. شبکه ClickZ بیان می‌دارد که 47 درصد صاحبان فروشگاه‌های اینترنتی اصلاً اطلاعی درباره میزان ناتمام ماندن فرم‌های خرید خود ندارند.

اشتباه دوم : پرس و جوی بی‌دلیل‌

بازدیدکنندگان سایت شما تمایل دارند که تجربه خرید خود را به سرعت و بدون ایجاد هرگونه وقفه بی‌دلیل به اتمام برسانند. حتی در سریع ترین و قابل پیمایش‌ترین سایت‌ها، تعداد بسیار کمی از مشتریان، وقت یا حوصله آن را دارند که پیش از آن که اجازه خرید پیدا کنند، زندگی نامه خود را تنها به خاطر راضی کردن نیاز بی حد و حصر شما به تحقیق در مورد نحوه خرید مشتریان، تایپ کنند. مطمئناً خودتان هم تحمل چنین چیزی را در فروشگاه محلی نزدیک خانه خود ندارید، دارید؟

مارک تمپل، مدیر واحد اجرایی شرکت MAD قبلاً با چنین مواردی برخورد داشته است. او بیان می‌دارد که: "یکی از مشتریانMAD ارائه‌دهنده خدمات حقوقی است که در وب سایت آن‌ها، پیش از آن که بازدیدکننده بتواند کار مورد نظر خود را سفارش دهد مجبور است به 26 سوال پاسخ بدهد. تعدادی از این سوالات نیز واقعاً سوالات نامربوطی هستند مانند "کجا با ما آشنا شدید؟ یا میانگین سالانه زمانی که برای انجام چنین اموری صرف می‌کنید چقدر است.

تمپل اظهار می‌دارد که: هرگز سوالاتی که ارتباطی با روند خرید ندارند از مشتری نپرسید. مشتریان دوست دارند هر چه زودتر و سریع تر خرید خود را تمام کنند. در حقیقت اساساً به همین دلیل است که می‌خواهند به صورت Online خرید کنند".

اشتباه سوم : مشکلِ پیدا کردن کالا

شما فروشنده‌ای هستید که در فروشگاه اینترنتی خود بیش از هر فروشنده دیگری در کره زمین، کفش و لباس و پوشاک عرضه می‌کنید. انبار کالاهای شما هم پر است از انواع و اقسام مختلف هر یک از این کالاها که سلیقه هر خریداری را برآورده می‌کند. حالا که این طور است، پس حداقل این کار را برای آن‌ها راحت کنید! لی تاملینسون، مدیر واحد توسعه بازرگانی شرکت موتور جستجوی Mirago نیز با یک مورد خاص برخورد داشته است. او بیان می‌دارد که: "یکی از سایت‌هایی که به صورت روزانه مرا اذیت می‌کند فروشنده‌ای محبوب است که طیف وسیعی از محصولات مختلف را از لوازم خانگی گرفته تا لوازم ورزشی، عرضه می‌کند. وقتی که وارد سایت این شرکت می‌شوید در قسمت بالاسمت چپ آن یک کادر جستجو می‌بینید. این کادر جستجو، قابلیت بسیار مفیدی به نظر می‌رسد. اما حقیقت این است که باید در این کادر، کُد کالا را وارد کنید. واقعاً باید پرسید کسی که می‌خواهد خرید کند، از کجا باید بداند کُد کالای مورد نظر او در این سایت چیست؟!"

حتماً وقت گذاشته و در سایت خود امکان جستجویی که کارا و مفید باشد برای بازدیدکنندگانتان فراهم کنید. محصولات خود را گروه‌بندی کنید و به نحوی این کار را انجام دهید که مشتریان شما نیز این گروه‌بندی‌ها را به راحتی بفهمند (از دید مشتریان به این قضیه نگاه کنید نه از دید خودتان). هم چنین اطمینان حاصل کنید که سایت شما در موتورهای جستجوی معروف ثبت شده باشد تا خریداران شما بتوانند از طریق موتورهای جستجوی خارجی نیز، کالاهای شما را در اینترنت پیدا کنند. دوروتی آرندت، مدیر واحد توزیع و جستجو درKelkoo.co.uk می‌گوید، تعداد مشتریانی که برای پیدا کردن صفحه محصول مورد نظر خود از موتورهای جستجوی مختلف استفاده می‌کنند به میزان بالایی در حال افزایش است.

اشتباه چهارم : پیمایش با دردسر

شما با خوشحالی در حال گشت و گذار در یک سایت ایترنتی هستید که یک دفعه متوجه می‌شوید به‌جای کلیک بر روی لینک صفحه کارت تلفن اینترنتی، بر روی لینک صفحه کارت تلفن کلیک کرده‌اید. می‌گویید. خوب. اشکالی ندارد. به عقب بر می‌گردم. اما ... آه، خدای من ... مثل این که راهی برای برگشت به عقب وجود ندارد. واقعاً هیچ راهی برای خروج از قسمت کارت تلفن اینترنتی وجود ندارد؟!

دومینیک مانک‌هاوس، مدیر اجرایی شرکت Rackspace احساس شما را درک می‌کند. او بیان می‌دارد که: " تعداد دفعاتی که با یک سایت خرید اینترنتی با طراحی بسیار بد و قابلیت پیمایش بسیار ضعیف برخورد داشته‌ام آن قدر زیاد است که اصلاً نمی‌توانم آن‌ها را بشمارم!" او می‌گوید: "اگر صفحات یک سایت به طور مداوم ایراد داشته باشد و زمان اعتبار آن ها به سرعت به انقضاء برسد، مشتریان عصبانی می‌شوند". مردم دوست ندارند وارد جایی بشوند که امکان برگشت ندارد یا روند پیمایششان در صفحاتی گیر کند که عبارت "اخطار! اعتبار صفحه به انقضاء رسیده است" یا "صفحه مورد نظر وجود ندارد" یا "لطفاً اطلاعات خود را مجدداً وارد کنید" را نشان می‌دهد.

صفحاتی برای بازدیدکنندگان مهیا کنید که اعلان‌‌هایی دقیق و واضح داشته باشند. تعداد صفحاتی را که در اثنای خرید نیاز به بازتازه‌شدن یا کامپایل مجدد دارند را کم کنید. چنین چیزی کاربرپسندی نامیده می‌شود. مانک‌هاوس اضافه می‌کند: "یک سایت خرید اینترنتی باید ساده باشد تا مردم به راحتی بتوانند آن را پیمایش کنند والا مردم، هرگز باز نخواهند گشت. سایت‌های خرید اینترنتی باید با پرهیز از پیچیدگی پیمایش، از ترساندن مردم از خرید اینترنتی دست بردارند".

اشتباه پنجم : صورتحساب‌های عجیب‌

بالاخره شما کالاهای خود را انتخاب کرده و سبد خریدتان را پر نموده‌اید و آماده‌اید تا اطلاعات کارت اعتباری خود را وارد کرده و از طریق اینترنت، این عنصر آسمانی را (البته به صورت کُد شده!) برای فروشنده ارسال کنید. اما چگونه باید خرید خود را تایید کنید؟ دکمه Submit کجا است؟ این همه موافقت‌نامه و شرایط قرارداد برای چیست که باید تایید کنید؟ نکند یک وقت دوبار پرداخت کنم؟! در حالی که با کادرهایی کوچک در فرم خرید مواجه شده‌اید، ناگهان حسی غریب شما را در بر می‌گیرد که باید هر چه زودتر این جا را ترک کرده و خود را نجات بدهید و سراغ فروشنده دیگری بروید که کمتر ترسناک باشد!

مارکوس ریچاردسون، مدیر اروپایی شرکت WebtraffiQ می‌گوید این، ماجرایی آشنا است. "ما متوجه شده‌ایم که برخی از سایت‌های تجارت‌الکترونیک، دارای روند خریدی پیچیده یا طولانی هستند که باعث می‌شود خریداران بترسند و به کل درباره خرید خود تردید کنند".

پیش از بارگذاری سایت تجارت‌الکترونیک خود یا ایجاد تغییر در آن، از صحت کارکرد روند پیمایش و خرید آن، اطمینان حاصل کنید. بدین ترتیب می‌توانید هر نکته‌ای را پیش از آن که یک خریدار یا بازدیدکننده با آن مواجه شود، پیدا کنید.

لویزی آرنولد، مدیر بازاریابی شرکت Scivisum پیشنهاد می‌کند در قسمت پرداخت، حداکثر امکان کنترل به بازدیدکنندگان داده شود، به طوری که قادر باشند به راحتی در روند خرید عقب و جلو بروند، بدون آن که داده‌ای را از دست بدهند یا مجبور باشند اطلاعاتی را دوباره وارد کنند.

آرنولد هم چنین توصیه می‌کند، به هنگام بررسی و تحت نظر گرفتن سیستم خرید و فروش خود، به ویژه به زمان پاسخ فرم‌هایی که مشخصات مشتری را می‌گیرند دقت‌‌کنید تا در صورت طولانی بودن این زمان بتوانید با کوتاه کردن آن، از معطل ماندن مشتری جلوگیری کنید".

اشتباه ششم : گیج کردن مشتری‌

ممکن است فرد متخصص و باهوشی را برای طراحی سایت مدرن خود استخدام کرده باشید، اما مواظب باشید که دیگر زیاد از حد هم شورش را در نیاورید. اگر تمامی زرق و برقی که در سایتتان به راه انداخته‌اید به صورت مانعی برای خریداران درآید که اساساً جلوی آن‌ها را از رفتن به قسمتی که می‌خواهند بروند یا پیدا کردن چیزی که به دنبال آن می‌گردند بگیرد، خریداران هرگز علاقه و توجهی به سر‌و‌صدا و شلوغ‌بازی‌هایی که در سایتتان به راه انداخته‌اید نشان نخواهند داد.

در حقیقت، هفتاد درصد مردم قادر به خرید از طریق اینترنت نیستند تنها به این دلیل که چیزی را که نیاز دارند واقعاً پیدا نمی‌کنند. مت رمسی، یکی از مدیران E3 Media می‌گوید این یک آمار تکان‌دهنده است. این بدین معنی است که یکی از نکات کلیدی موفقیت در توسعه یک سایت، کارایی آن است.

اطمینان حاصل کنید که سایت شما کاربر پسند باشد و پیش از آن که سیر طراحی آن خیلی جلو برود، تا جایی که می‌توانید، کارایی و کاربرپسندی آن را آزمایش کنید.

رمسی بیان می‌کند که کاربرپسندی و قابلیت استفاده، نقش نامحسوسی بازی می‌کند. به طوری که اگر هرچه کار با یک سایت سخت‌تر باشد، کاربران آن، احساس می‌کنند که محصولات سایت گرانتر است. عکس این قضیه نیز درست است. اگر سایتی به راحتی قابل مرور و پیمایش باشد و محتوای آن به راحتی قابل درک بوده و عاری از عناصر پیچیده مختلف باشد، کالاهای آن، ارزانتر از جاهای دیگر به نظر خواهد رسید.

اشتباه هفتم : وعده‌های پوچ‌

شما یک تخته موج‌سواری نو به صورت online خریده‌اید. امواج دریا بسیار عالی است، اما تخته موج‌سواری شما هنوز در راه است و به دست شما نرسیده است. نتیجه؟ شما نمی‌توانید به موج‌سواری بروید! هنگامی که ما چیزی را به صورت online می‌خریم، طبیعتاً آن را همین الان می‌خواهیم. حداقل در روزی که فروشنده تحویل آن را وعده داده است. سرعت خوب است، صحت و درستی نیز خوب است، و تحویل در حداقل زمان ممکن نیز خوب است. اما تاخیر، بسیار بد است. مشتریان هرگز باز نخواهند گشت، چرا که اگر صریح بگوییم، آن‌ها تعداد بی‌شمار دیگری از فروشندگان را برای خرید جنس مورد نظر خود، پیش رو دارند.

لزار دزامیک، مدیر راهبردهای الکترونیکی شرکت UnderWired می‌گوید، سایت Mothercare بهترین روند خرید را دارد. اگر شما ساعت 5 بعد‌از‌ظهر سفارش داده باشید، کالای مورد نظر شما معمولاً صبح روز بعد به دست شما می‌رسد. اما یکی از رقیبان سر‌سخت آن یکی از بدترین روندهای خرید را دارد. همیشه تاخیر دارد، اجناسی را دوبار می‌فرستد، یا اجناسی را اشتباهی می‌فرستد، دوبار برای شما صورت‌حساب می‌دهد، سیستم عودت‌‌دهی پیچیده‌ای دارد، ... . و در کل می‌توان گفت خریداری که یک بار از آن چیزی بخرد دیگر برای خرید پیش او بر نخواهد گشت!

برای روند تکمیل خرید و تحویل کالا تا آنجا که می‌توانید وقت بگذارید و پول خرج کنید. تمام تلاش و زحمات شما به هدر خواهد رفت اگر کالاهای سفارش داده شده را سر وقت به مشتریان تحویل ندهید.

دزامیک می‌گوید تکمیل روند خرید با تحویل به موقع کالا به مشتری، تاثیر بسیار بزرگی در معرفی مارک محصولات و تجربه کلی مشتریان از خرید اینترنتی‌شان دارد. دراختیار داشتن روان‌ترین سایت اینترنتی دنیا کمکی نخواهد کرد اگر آخرین مرحله آن ناقص بوده یا ایراد داشته باشد. مطالعات گوناگونی نشان می‌دهد رغبت به خرید دوباره از یک سایت، به میزان زیادی بر اساس روند تحویل کالا شکل می‌گیرد.